Een meetlat voor goed dakloosheidbeleid. Hoe scoren de partijen?
Wat zijn de partijen van plan te doen tegen dakloosheid? Wat zijn de lichtpuntjes? Waar zitten blinde vlekken? Of zelfs schadelijke stappen?
‘Coalitie Dakloosheid Voorbij’ nam alle verkiezingsprogramma’s onder de loep. We onderzochten hoe partijen zich inzetten om dakloosheid te voorkomen en uit te bannen. Jan de Vries, jurist en al twintig jaar actief op het gebied van mensenrechten, heeft hiervoor een speciale tool ontwikkeld: ‘De Meetlat Dakloosheid Voorbij’.
Wat is de Meetlat Dakloosheid Voorbij?
Wij hebben allemaal mensenrechten; deze vormen de basis om in waardigheid te kunnen leven. Huisvesting is een fundamenteel mensenrecht. Het is fundamenteel, omdat zonder fatsoenlijke huisvesting andere rechten, zoals toegang tot onderwijs, werk en een gezond leven, onder druk komen te staan.
Dakloosheid is de meest ernstige schending van het recht op huisvesting. Als je dakloos bent, staan al jouw rechten extreem onder druk. In feite ben je een derderangs burger en is het bijna onmogelijk om een leven in waardigheid op te kunnen bouwen. De overheid heeft niet voor niets de verplichting om dakloosheid te voorkomen en uit te bannen.
Als je dakloos bent, betekent dit dat de overheid jouw mensenrechten niet goed waarborgt; terwijl zij hier wél een verantwoordelijkheid in heeft. Het is duidelijk dat de overheid hier al een hele tijd veel te weinig aan doet. De vraag die voorligt: gaan de partijen die het in de toekomst voor het zeggen hebben wel de extra stap zetten om het recht op huisvesting voor iedereen te garanderen? Om zo dakloosheid te voorkomen en definitief uit te bannen. Dakloosheid in Nederland is een serieuze mensenrechtencrisis. Het voortduren ervan is het resultaat van falend beleid en gebrek aan politieke urgentie.
Daarom is het belangrijk om inzichtelijk te maken wat partijen van plan zijn om dakloosheid aan te pakken. De Meetlat Dakloosheid Voorbij is een tool om verkiezingsprogramma’s hierop te analyseren.De meetlat geeft houvast voor goed dakloosheidbeleid. Daarom zijn veel partijen zelf ook geïnteresseerd.
Dakloosheid in Nederland is een serieuze mensenrechtencrisis. De meetlat geeft houvast voor goed dakloosheidbeleid.
Hoe wordt de meetlat gebruikt?
Een goede aanpak van dakloosheid neemt de bredere context mee die nodig is om dakloosheid echt te stoppen. De meetlat helpt hierbij, door de link te verkennen tussen dakloosheid en mensenrechten, wonen, financiële bestaanszekerheid, zorg en jongeren (jongerendakloosheid vraagt om een eigen aanpak). Dit betekent nadrukkelijk niet dat je een verkiezingsprogramma doorscrollt op ‘Control F dakloosheid’.
Hoe dan wel? Een team, bestaande uit elf organisaties met expertise op dakloosheid, heeft alle verkiezingsprogramma’s onder de loep genomen. Elk programma is door minimaal twee mensen beoordeeld. Op basis van alle observaties is een overstijgende analyse gemaakt.
Het doel hiervan is niet om stemadvies te geven, maar om de kansen en blinde vlekken in programma’s aan te kunnen tonen, zodat we tot een menswaardige woonpolitiek kunnen komen, ongeacht wie er gaat regeren.
Het doel is een menswaardige woonpolitiek, ongeacht wie er gaat regeren.
Dit hebben we gemeten
- Dakloosheid
in relatie tot:
- Mensenrechten
- Wonen
- Financiële bestaanszekerheid
- Zorg
- Jongeren
Wat zijn opvallende uitkomsten?
Laten we beginnen bij de positieve punten. ‘Dakloosheid’ komt in de meerderheid van de verkiezingsprogramma’s voor. In hoe het aan bod komt, zijn we een stap verder dan tijdens de gemeenteraadsverkiezingen twee jaar terug. Toen viel op dat dakloosheid werd behandeld als een zorgprobleem. Nu komt het met name terug in de hoofdstukken ‘wonen’ en ‘armoedebestrijding’. Dit is een belangrijke stap voor de erkenning dat dakloosheid een woonprobleem is, wat dus ook opgelost wordt met beschikbare woningen. Ook hebben veel programma’s creatieve ideeën om op korte termijn meer woonruimte te creëren.
Maar er ontbreekt een gevoel van urgentie. Dakloosheid wordt niet erkend als het urgente en extreme probleem dat het is, als de meest extreme vorm van bestaansonzekerheid. De genoemde maatregelen schieten op zichzelf ook tekort; er is geen integrale aanpak waarbij de verschillende puzzelstukjes om dakloosheid op te lossen samen worden gevoegd.
Heel zorgwekkend is dat meerdere partijen een onderscheid maken binnen de groep ‘dakloze mensen’. Daarbij is er meer aandacht en steun voor oplossingen voor de zogenoemde ‘economisch dakloze mensen’; dat zijn mensen die qua opleiding en maatschappelijke status meer lijken op de politici en beleidsmakers zelf, dan voor andere dakloze mensen. Iedereen heeft recht op fatsoenlijke huisvesting en voor iedereen is een woning de basis om uit dakloosheid te komen. De politiek zou vooroordelen en uitsluiting juist moeten voorkomen, in plaats van in de hand werken.
We zien een belangrijke stap voor de erkenning dat dakloosheid een woonprobleem is. En een verontrustende voorkeursbehandeling voor sommige dakloze mensen.
Opvallende uitkomsten
Dakloosheid komt in de meeste programma’s aan bod
Dakloosheid wordt steeds meer als woonprobleem gezien
Er zijn veel creatieve korte termijn ideeën voor meer woonruimte
Dakloosheid wordt niet gezien als een urgent en extreem probleem
Een overkoepelende aanpak tegen dakloosheid ontbreekt
Partijen hebben een voorkeursbehandeling voor sommige dakloze mensen
Ondanks lichtpuntjes luidt de conclusie dat met deze verkiezingsprogramma’s dakloosheid niet wordt opgelost en Nederland in een mensenrechtencrisis blijft. Wij willen de meetlat en onze uitkomsten als tool beschikbaar stellen aan politici om dit te kunnen veranderen.