Heb je gisteren het eerste plenaire Tweede Kamer debat over het Nationaal Actieplan Dakloosheid gemist? Als coalities Dakloosheid Voorbij! en SamenThuis2030, koppelen we terug. Op weg naar de doelstelling om dakloosheid in 2030 uit te bannen, dit is waar we nu als land staan:
Waar was Hugo?
De minister van Binnenlandse Zaken, één van de belangrijkste ondertekenaars van het Nationaal Actieplan en essentieel voor de overgang van opvang naar wonen, schitterde door afwezigheid. Dit is buitengewoon teleurstellend en bevestigt het beeld wat we hebben: op papier staat er een omslag, maar in de praktijk zien we daar weinig van terug. Gemeenten voelen zich onvoldoende verantwoordelijk voor het aanpakken en voorkomen van dakloosheid, terwijl zij juist de sleutel tot de oplossing in handen hebben. Dakloze mensen worden nog steeds benaderd als een aparte zorggroep, in plaats van als individuen met recht op een woning. De afwezigheid van de minister is een krachtig en negatief signaal dat de ernst van de situatie bagatelliseert en het vertrouwen in een effectieve aanpak ondermijnt.
“Daar hebben we geen cijfers voor”
Hoeveel dakloze mensen hebben inmiddels een briefadres gekregen? Waaraan besteden de gemeenten het geld dat ze voor het actieplan krijgen? Hoeveel gemeenten maken daadwerkelijk gebruik van het buiten werking stellen van de kostendelersnorm voor alle leeftijden (inclusief 27+ers), in het geval van dreigende dakloosheid? Na drie uur debatteren en talloze vragen van de Kamerleden, bleef de staatssecretaris één zin herhalen: deze cijfers worden niet bijgehouden. Anderhalf jaar na het lanceren van het actieplan, is dit simpelweg niet goed genoeg. Vooral na de maanden die gespendeerd zijn aan het afstemmen van een dashboard om het actieplan te monitoren.
Geen urgentere woningzoekenden dan dakloze mensen
En dan bedoelen wij alle dakloze mensen. Want aan de hand van de ETHOS Light definitie, omarmd in het actieplan, gaat het om alle mensen zonder een (t)huis.Inclusief diegenen die in hun auto slapen, of bij vrienden op de bank. Het is daarom zeer teleurstellend dat de staatssecretaris verdedigt dat slechts één deel van de dakloze mensen (de zorgbehoevende groep uit de maatschappelijk opvang) urgentie voor een woning krijgt als “aandachtsgroep” in het programma “Een Thuis voor iedereen.” Dit staat haaks op de insteek van het actieplan en brengt de doelstelling in groot gevaar. Het onvoorwaardelijk beschikbaar stellen van betaalbare woningen is het meest basale tegengif tegen dakloosheid, volgens het Wonen Eerst-principe achter het actieplan. Los van of iemand een zorgvraag heeft, verdient iedereen zonder thuis een woning.
Voorkomen is beter dan genezen
Op korte termijn kan al veel gedaan worden om te voorkomen dat meer mensen dakloos raken. Van het aanpakken van leegstand, tot het stopzetten van huisuitzettingen. Echter, in plaats van concrete toezeggingen naar aanleiding van de vragen, was de staatssecretaris snel om de verantwoordelijkheid bij de gemeenten te leggen. Wat is dan de rol van het rijk? Als wij een “nationaal” actieplan vaststellen, moet het rijk dan niet steviger sturen? Of accepteren wij dat 18-jarigen die uitstromen uit de jeugdzorg dakloos worden in de ene gemeente, en in de andere niet. Wat is de ondergrens?
Moties ter ondersteuning van het Actieplan
Tijdens het debat zijn er acht moties ingediend, variërend van het geheel afschaffen van de kostendelersnorm (motie 163, Beckerman en Westerveld) tot het aanpakken van leegstand om 10.000 extra woonplekken te realiseren voor dakloze mensen (motie 165, Beckerman). We bedanken Kamerleden Beckerman, Bruyning, Grinwis, Koekkoek, Krul en Westerveld voor hun inspanningen om de regering op te roepen trouw te blijven aan het Nationaal Actieplan Dakloosheid en om met spoed actie te ondernemen. Alle moties, behalve motie 167, zullen bijdragen aan het voorkomen en oplossen van dakloosheid. De stemming vindt plaats op 11 juni.
Belangenbehartigers als waakhond
Wij hebben jullie nodig. Voedselbanken. Religieuze instellingen. Verpleegkundigen. Opbouwwerkers. Jullie zijn de ogen en oren in onze gemeenschappen. Samen kunnen we vanuit alle hoeken van het land de overheid een spiegel voorhouden. Kom je in aanraking met (dreigend) dakloze mensen die niet weten waar ze recht op hebben? Krijg je signalen van wat wel (of juist niet) werkt in je gemeente om mensen die geen woonzekerheid hebben te ondersteunen? Wij willen graag van je horen.
Neem contact met ons op. Alleen samen kunnen we de belofte van het actieplan waarmaken!