“Zo gaan we het niet redden.” Dit blijkt uit een alarmerende analyse die Dakloosheid Voorbij! en SamenThuis2030 vandaag presenteren in aanloop naar het Plenair Debat Dakloosheid van 19 december. De analyse van 36 regionale plannen laat zien dat de belofte van de Nederlandse regering om dakloosheid in 2030 uit te bannen een loze belofte dreigt te worden.
Het Nationaal Actieplan Dakloosheid (NAD) bestaat nu twee jaar en is een gezamenlijk actieplan van de ministeries van BZK, SZW en VWS om dakloosheid uiterlijk in 2030 uit te bannen. De uitgangspunten zijn helder: de omslag van Opvang naar Preventie en Wonen Eerst. Want dakloosheid is altijd eerst een woonprobleem – de sleutel tot het voorkomen en uitbannen van dakloosheid ligt bij een eigen thuis. Dakloze mensen zijn de meest urgent woningzoekenden. Maar de analyse laat zien dat de lokale vertaalslag van deze nationale ambitie niet van de grond komt..
Analyse toont gebrek aan urgentie
Van de 44 regio’s die volgens de bestuurlijke afspraken een regionaal plan moeten ontwikkelen, hebben de belangenbehartigers 36 plannen kunnen vinden en analyseren. De resultaten zijn zorgwekkend:
- Slechts 10 regio’s maken concrete stappen naar wonen in plaats van opvang
- Maar 8 regio’s hebben échte preventieve maatregelen
- De afdeling Wonen is nauwelijks betrokken – slechts 5 plannen zijn mede-ondertekend door de wethouder Wonen
“Als het zelfs op papier al niet goed geregeld is, hoe moet het dan in de praktijk?” stelt Valeria Sciascera, belangenbehartiger die meewerkte aan de analyse. Recent onderzoek toont aan dat 40% van de getelde dakloze mensen jonger is dan 28 jaar, en dat het zelfs 1 op de 5 kinderen betreft. Vrouwen vormen bijna een derde van het totaal. “De meeste mensen slapen niet op straat of in de opvang, maar verblijven bij vrienden en familie, of in een stacaravan, garage of auto. Achter deze cijfers gaan echte mensen schuil – mensen zonder thuis, zonder perspectief.”
Regie ministerie Volkshuisvesting cruciaal
“Dakloosheid is geen natuurverschijnsel,” benadrukt Nil Sendil namens Dakloosheid Voorbij! en SamenThuis2030. “Het oplossen hiervan vraagt om politiek lef en fundamentele verandering. Met name het investeren in preventie en betaalbare huisvesting, in plaats van opvang. Hiervoor is regie vanuit het ministerie van Volkshuisvesting essentieel.”
Het halen van de doelstelling om dakloosheid in 2030 op te lossen valt of staat met het beschikbaar stellen van voldoende betaalbare woningen, door:
- De bestaande voorraad beter te benutten
- Meer passend te bouwen
- Van mensen zonder thuis een prioriteitsgroep te maken
Wooncrisis vraagt integrale aanpak
Deze analyse komt op een cruciaal moment: terwijl de politieke aandacht voor de wooncrisis op een hoogtepunt is en er talloze nieuwe woonmaatregelen worden aangekondigd, blijft de aanpak van dakloosheid achter. “Geen enkele nieuwe woonmaatregel kan succesvol zijn zolang dakloosheid niet wordt aangepakt,” waarschuwt Sendil. “De enorme politieke aandacht voor wonen en alle nieuwe maatregelen zijn terecht, maar ze kunnen alleen slagen als we dakloosheid als meest urgente woonvraagstuk oppakken. Dakloze mensen zijn de meest urgent woningzoekenden. Als we hen blijven negeren in het woonbeleid, blijft er een groeiende groep mensen zonder thuis. En dat ondermijnt elk ander woonbeleid. Want hoe kunnen we spreken van succesvol woonbeleid als de meest kwetsbare groep er niet in wordt meegenomen? Succesvol woonbeleid kan niet bestaan als dakloosheid blijft voortbestaan.”
Concrete aanbevelingen
De samenwerkingsverbanden roepen op tot:
- Sterke regie vanuit het ministerie van Volkshuisvesting om de omslag van opvang naar wonen te realiseren
- Financiële prikkels om de huidige geldstromen te verleggen van investeren in opvang naar het organiseren van permanente en stabiele huisvesting
- Het hanteren van de ETHOS Light definitie voor betere onderbouwing van beleid, zodat de volledige omvang van dakloosheid in beeld komt en beleid kan worden gemaakt voor alle groepen dakloze mensen, niet alleen degenen in de opvang
De volledige analyse is hier te downloaden.