Helena verloor na een brand in Rotterdam in één klap haar woning en bezittingen. Zonder verzekering stond ze letterlijk op straat. De wind werd haar kompas en de straat haar thuis. Maar in die moeilijke omstandigheden vond ze een kracht die niemand haar kan afnemen: haar stem.
Als je één ding zou willen dat mensen echt begrijpen over jouw ervaring met dakloosheid, wat zou dat dan zijn?
Je kan in een keer alles kwijtraken. Ik woonde in Rotterdam, toen ik na een brand mijn woning verloor. Ik bleek niet verzekerd en was op één dag alles verloren. Vanaf die dag, ging ik van plek naar plek en leerde de wind mij richting geven aan de dag. Want als je dakloos bent, leef je van dag tot dag, misschien wel van uur tot uur.
Ik verbleef eerst in de vrouwenopvang, waar ik luid en duidelijk mijn stem heb laten horen over de misstanden in de zorg. Maar als je dit doet terwijl je afhankelijk bent van diezelfde zorg, ben je na enige tijd niet meer welkom. Nu ben ik pas welkom in de opvang als ik mij overgeef aan het zorgsysteem, waarbij andere mensen bedenken wat goed is voor mij en ik moet volgen. Ik heb gekozen voor mijn vrijheid en stem, met alle gevolgen van dien.
Want als vrouw op straat is het vrouw onwaardig. Ik heb niet altijd de ruimte en middelen om mijzelf te onderhouden en te verzorgen zoals ik zou willen. Tijdens mijn maandelijkse perioden is het een ramp om alles schoon te houden. Alles is plakkerig, stank, je voelt je vies. Op straat maak ik gebruik van openbare toiletten, hiervoor gebruik ik een plastuit. Maar ook dit is een enorme uitdaging.
Waar mensen zich in vergissen: dakloosheid is duur. Je moet van plek naar plek om ergens te eten of te slapen. Aan alles zitten afstanden en openingstijden. Als je naar het toilet wilt, moet je betalen. Om te voorzien in je eerste levensbehoefte, ben je al heel veel tijd geld kwijt. Je mag wel eens bij mensen verblijven, maar dit is altijd (heel menselijk) van korte duur. Uiteindelijk sta je er alleen voor.
Wat heeft jou geholpen om door te gaan? En wat zou je willen zeggen tegen andere vrouwen in een vergelijkbare situatie?
Ik vertel mezelf altijd dat ik maar één leven heb, en dat ik dat niet moet verspillen door op te geven, omdat ik nog niet een eigen manier heb gevonden om eruit te komen. Want ik voel dat er een weg is die niet ingrijpt op mijn zelfregie. Uiteindelijk heeft iedereen recht op een eigen bestaan.
Aan alle vrouwen in een vergelijkbare situatie: waar je ook vandaan komt en wat anderen je ook hebben verteld, onthoud dat niemand jouw waarde mag bepalen. Leer elke dag een beetje meer van jezelf te houden. Eigen liefde gaat niet in één keer en het is moeilijk, maar weet dat jezelf bepaalt wat je nodig hebt. Je hebt recht op hulp en liefde, en niemand mag dat van je afnemen.
Als je terugkijkt naar die periode, wat had je gewild dat anderen voor je hadden gedaan of tegen je hadden gezegd?
Ik had gewenst dat mensen zich meer hadden uitgesproken over verbolgenheid over de situatie waar ik inzit. Veel mensen zijn het erover eens dat de manier waarop dakloze mensen worden behandeld onmenselijk is, maar durven dit niet openlijk te zeggen. Als je in de opvang terechtkomt, mogen andere mensen beslissen wat goed is voor je. Het is voor mij soms onbegrijpelijk hoe we omgaan met mensen die dakloos zijn en ik heb het idee dat veel mensen dit net zo voelen. Maar ze missen de strijdbaarheid om op de barricade te gaan en de situatie beter te maken. Niet alleen voor mij, maar voor alle vrouwen die nu in een afhankelijke en kwetsbare situatie zitten.
Vertel jij aan anderen dat je dakloos bent geweest?
Waar ik ook ben, vertel ik mensen dat ik dakloos ben. Een kennis zei ooit: “Mensen vroegen om je telefoonnummer, maar ik heb ze niet verteld dat je dakloos bent.” Waarop ik riep: “Dat moet je juist wel doen!” Op dit moment staat de bureaucratie en de regelgeving voorop en niet de vrouw. Vrouwen moeten het gevoel hebben dat ze invloed kunnen uitoefenen op hun situatie en de regie mogen hebben. Als vrouw strijd ik voor andere vrouwen en ik hoop dat heel veel andere vrouwen met ons willen strijden om de situatie van daklozen vrouwen zichtbaar en leefbaar te maken.
Helena’s verhaal toont de rauwe realiteit van het leven op straat als vrouw, maar ook een ongekende kracht om op te komen voor zichzelf en anderen. Dakloosheid heeft vele gezichten – ook die van een strijdbare vrouw die weigert onzichtbaar te blijven.
Helena gebruikt haar stem om te strijden voor alle dakloze vrouwen. Jouw boodschap van steun geeft haar niet alleen erkenning, maar ook de energie om door te gaan met haar strijd. Samen kunnen we de situatie van dakloze vrouwen niet alleen zichtbaar, maar ook leefbaarder maken.
Over deze campagne
Helena’s stem is krachtig, maar veel vrouwen in vergelijkbare situaties blijven onzichtbaar. Met “De schaamte voorbij” maken we de vele gezichten van vrouwendakloosheid zichtbaar en tonen we dat er geen reden is voor schaamte.
Door jouw boodschap van solidariteit help je niet alleen Helena, maar draag je bij aan een groter bewustzijn over vrouwendakloosheid in Nederland. Alle steunbetuigingen worden op 17 maart tijdens een speciale bijeenkomst aan de vrouwen overhandigd.
Lees meer over de campagne →
Alle campagnefoto’s zijn gemaakt door Eveline van Egdom.