Asiza had een goed leven: ze was getrouwd, had kinderen opgevoed, en na het overlijden van haar man en moeder vertrok ze naar Engeland om bij haar zus te wonen. Toen ze na vijf jaar terugkeerde naar Nederland, wachtte haar een realiteit die ze nooit had kunnen voorzien.
Als je één ding zou willen dat mensen echt begrijpen over jouw ervaring met dakloosheid, wat zou dat dan zijn?
Dat het echt iedereen kan overkomen. Het komt heel onverwachts. Ik stond verbaasd te kijken dat ik dakloos was geworden. Ik kom uit een net gezin, heb een goede opvoeding gehad en ben fijn het huis uitgegaan. Ik heb liefdevol twee kinderen opgevoed.
Toen mijn kinderen het huis uit waren, mijn man overleed en kort daarna mijn moeder, vroeg mijn zus of ik bij haar wilde komen wonen in Manchester, UK. Na vijf jaar kreeg ik echter te veel heimwee. Ik miste Nederland. Ik wilde ook dichter bij mijn kinderen in het noorden van Nederland zijn, om hen regelmatig te kunnen bezoeken. Maar toen ik terugkeerde naar Nederland had ik geen eigen woning meer. Mijn plan was tijdelijk in hotels te verblijven terwijl ik een woonruimte zocht, maar dit bleek onbetaalbaar. Mijn spaargeld raakte op.
Ik wendde mij tot de gemeente voor hulp. Zij adviseerden mij naar het daklozenloket te gaan en gebruik te maken van de opvang. Op dat moment besefte ik ineens als een mokerslag: ik heb niets, ik ben dakloos. Ik, die altijd een net leven had geleid, stond letterlijk op straat
Wat heeft jou geholpen om door te gaan? En wat zou je willen zeggen tegen andere vrouwen die in een vergelijkbare situatie zitten? Mijn geloof heeft mij geholpen om sterk te blijven en door te gaan. Daarnaast heb ik mij overgegeven aan het systeem en trof iemand die in mij geloofde. Al snel belandde ik in een passende noodopvang, waar ik met zes vrouwen op een kamer verbleef.
De medewerkers van de opvang en van mijn vrijwilligerswerk zeiden vaak tegen mij: “Hou vol, er komt een moment dat je hieruit komt.” Ik haalde veel voldoening uit mijn vrijwilligerswerk, waar ik uiteindelijk een baan in heb gekregen.
Wat ik tegen andere vrouwen in deze situatie wil zeggen: hou vol, geef niet op. Vertrouw op jezelf en blijf op het juiste pad. Ik ben een moslimvrouw, en in onze cultuur speelt schaamte een grote rol. Dit maakte mijn situatie nog ingewikkelder. Ondanks de tekortkomingen van het opvangsysteem heb ik manieren gevonden om mijn waardigheid te behouden. Als je de kracht hebt om een paar uur vrijwilligerswerk te doen, doe het! Dit gaf mij houvast in een systeem waar je vaak alle regie kwijt bent. Door iets voor een ander te doen, voel je jezelf ook beter.
Als je terugkijkt naar die periode, wat zou je willen dat andere mensen toen tegen je hadden gezegd of voor je hadden gedaan?
Ik heb me heel onzeker gevoeld over de keuze om terug te keren naar Nederland. Niet alleen twijfelde ik aan mijn beslissing, ik was vooral bang dat anderen zouden oordelen: ‘je hebt dit aan jezelf te danken, je had daar moeten blijven.’ Alsof ik bewust gekozen had voor een leven in dakloosheid.
Ik had verwacht dat er een vangnet zou zijn, een tijdelijke oplossing die mijn waardigheid intact zou laten. In plaats daarvan kwam ik in een systeem terecht dat niet is ontworpen voor mensen die weer op eigen benen willen staan. Niemand vertelde me dat ‘opvang’ zou betekenen: een slaapzaal delen met zes tot acht vreemden en al je bezittingen in een kleine locker.
Na een jaar in dit systeem heb ik geleerd me aan te passen, omdat er simpelweg geen alternatief was. Ik weet dat ik nog ‘geluk’ heb gehad omdat ik van nature rustig en sociaal ben. Maar elke nacht weer is een beproeving. Mensen snurken, bewegen, staan midden in de nacht op, doen het licht aan. Zonder privacy, zonder rust. Ik had gewild dat iemand eerlijk was geweest over wat me te wachten stond, maar vooral dat er een menswaardiger alternatief was geboden – een plek waar je kunt herstellen in plaats van overleven.
Vertel jij aan anderen dat je dakloos bent?
NEE! Er is een gevoel van schaamte. Ik heb het altijd goed gehad. Ik woonde in een mooi huis, in een fijne omgeving, en nu sta ik met lege handen. Mensen verwachten niet dat ik dakloos ben; ik besteed veel aandacht aan mijn uiterlijk en doe er alles aan om er op en top uit te zien. – dat is mijn houvast. Maar onder die laag make-up schuilt een realiteit waar ik nooit voor had gekozen.
Al sinds mijn twaalfde ben ik gefascineerd door make-up. Het is een deel van wie ik ben, een stukje controle in een leven waarin alles anders is geworden. Dakloosheid betekent niet dat je verdwijnt, dat je ophoudt met jezelf zijn. Ik ben hier doorheen gekomen door sterk te zijn, en dat ben ik nog steeds. Maar ik weet ook hoe belangrijk het is om zichtbaar te zijn, om te laten zien dat dakloze vrouwen méér zijn dan hun situatie. Krachtig, veerkrachtig en waardig – dat zijn we, en dat zal ik laten zien.
Als je Asiza op straat zou tegenkomen, zou je nooit vermoeden dat ze dakloos is. Ze investeert in haar uiterlijk, is verzorgd en stijlvol. Haar verhaal laat zien dat dakloosheid vele gezichten heeft – ook die van een verzorgde, sterke vrouw die haar best doet om ondanks alles waardig door het leven te gaan.
Voor Asiza was het delen van haar verhaal een grote stap. In haar cultuur is de schaamte rondom dakloosheid extra groot. Met jouw persoonlijke boodschap laat je zien dat je haar kracht en moed erkent, en dat er geen reden is voor schaamte – integendeel, haar openheid helpt andere vrouwen.
Over deze campagne
Asiza’s verhaal toont hoe dakloosheid iedereen kan overkomen, zelfs iemand met een voorheen stabiel leven. Met de campagne “De schaamte voorbij” doorbreken we het taboe rond vrouwendakloosheid en erkennen we de unieke uitdagingen waarmee vrouwen worden geconfronteerd.
Onze doelstelling: 500 boodschappen verzamelen die tijdens een ontbijtbijeenkomst op 17 maart aan deze moedige vrouwen worden overhandigd. Jouw woorden van waardering geven Asiza de kracht om door te gaan.
Lees meer over de campagne →
Alle campagnefoto’s zijn gemaakt door Eveline van Egdom.